Wanneer ben je meertalig?

Je bent meertalig als je ofwel meer dan één taal kan begrijpen, spreken of schrijven, ofwel als je regelmatig meer dan één taal gebruikt. Je hoeft niet alle talen even goed te beheersen. 

Bij meertaligheid denk je meestal aan mensen die meerdere talen spreken. Maar het kan ook zijn dat je meerdere variëteiten van eenzelfde taal beheerst, zoals een dialect van de (moeder)taal. 

Bijvoorbeeld:

Een meertalige jongen van 12 jaar spreekt Pools met zijn ouders en Nederlands met zijn vrienden. Hij speelt graag games in het Engels. Hij kan goed Engels lezen, maar spreekt het slecht. 

Lees algemene cijfers over meertaligheid in Vlaanderen en cijfers over de taalomgeving van pasgeborenen in Vlaanderen.

Wanneer spreek je welke taal? 

Mensen die meertalig zijn, houden hun talen niet strikt gescheiden. Meertaligen gebruiken hun talen niet los van elkaar of naast elkaar. Hun talen vormen één repertoire dat ze flexibel inzetten om met anderen te communiceren.  

De keuze voor een taal is afhankelijk van veel factoren, zoals: 

• de personen met wie je spreekt,
• de setting waarin je je bevindt,
• het gespreksonderwerp.

Organisaties maken vaak afspraken met hun medewerkers over welke taal of talen ze wanneer mogen gebruiken. 

Bijvoorbeeld:

• In de Nederlandse les begrijpt een Turkse jongen de opgave van een oefening niet goed. Een medeleerling legt in het Turks uit wat de bedoeling van de oefening is. Daarna maken ze samen de oefening in het Nederlands. 

• Aan de balie van een ziekenfonds probeert een Roemeense man een vraag te stellen in het Nederlands. Hij vindt de juiste woorden niet en schakelt over op het Engels. De baliemedewerker en de klant voeren de rest van het gesprek in een mix van Engels en Nederlands. 

Waarom is je moedertaal zo belangrijk? 

Taal is een fundamenteel deel van onze identiteit. Voor de meeste mensen heeft de moedertaal een bijzondere betekenis. Het is de taal die het dichtst bij je staat, waarmee je opgroeit. Als anderen respect en een open houding hebben tegenover je moedertaal, dan heeft dat een positief effect op je welbevinden. Je voelt je welkom. 

Verder is de moedertaal belangrijk bij het leren van een andere taal. Je verwerft een nieuwe taal namelijk op basis van de fundamenten van de taal of talen die je al kent. Je moedertaal vormt een steiger voor het leren van een nieuwe taal. 

Ook in de werkcontext kan af en toe je moedertaal mogen spreken (bv. tijdens een pauze), helpen om meer jezelf te zijn. Meestal kan je je in je moedertaal genuanceerder uitdrukken, of begrijp je iets sneller. Dan is een tweede taal een hulpmiddel om de communicatie doeltreffender te maken.

Hoe staat de samenleving tegenover meertaligheid?

Meertaligheid roept gemengde gevoelens op. Enerzijds heeft dat te maken met de taalstrijd in België, maar anderzijds hangt het ook af van de invulling die je zelf er zelf (on)bewust aan geeft.  

Spreek je Frans, Engels of Duits? Dan heb je waarschijnlijk al ondervonden dat je meertaligheid vaak een troef is, omdat die talen economisch belangrijk zijn. Ook zuiderse talen als Spaans en Italiaans hebben een positief imago. Maar spreek je talen zoals Hindi, Bulgaars of Turks, dan vinden velen dat vaak minder waardevol. 

De rol die een taal in de samenleving speelt, wordt sterk bepaald door de waarde die de omgeving aan die taal hecht en heeft dus niets te maken de taal zelf. Dat waardeoordeel kan te maken hebben met vooroordelen of imago, maar ook met economische, politieke of historische redenen. Op zich is geen enkele taal of variëteit rijker of beter dan een andere. 

Krijg je niet genoeg van onze tips en inspirerende artikels?

Goed nieuws: Schrijf je in voor onze 3-maandelijkse nieuwsbrief voor professionals en vrijwilligers. Je ontvangt dan gelijkaardige artikels en info over vormingen op maat.