Stap 1: Waarom zoek je vrijwilligers met een migratieachtergrond?

Denk eerst na waarom je vrijwilligers met een migratieachtergrond wil aantrekken. Is daar een specifieke reden voor? Bijvoorbeeld:

• Je bent op zoek naar specifieke ervaring (meertaligheid, ervaringsdeskundigheid).
• Je wil een vernieuwende blik op de werking van je organisatie. 
• Je wil dat je team diversiteit uitstraalt en zo een betere afspiegeling vormt van zijn omgeving.

Zorg er alvast voor dat een divers beleid geen keuze is van de directie of het bestuur alleen. Betrek de hele ploeg, want een gedeeld verhaal werkt altijd veel krachtiger. 

Stap 2: Wees je bewust dat je verschillende leefwerelden zal samenbrengen

De leefwerelden van vrijwilligers kunnen ver uiteen liggen. Dat kan leiden tot onbegrip, frustraties en conflicten. Enkele tips:

Weet dat je eigen manier van werken niet de enige is

Ga er niet van uit dat alles altijd op dezelfde manier moet gebeuren. Bespreek de taken zorgvuldig, vraag hoe iemand het graag aanpakt en zoek naar een manier die voor jullie allebei werkt. Oordeel niet te snel wanneer iemands reactie je verrast, maar vraag om uitleg. 

Wees je bewust van de ongeschreven regels van je organisatie

Alledaagse regels of handelingen, zoals de manier waarop je elkaar groet, kunnen voor een nieuwe vrijwilliger raar, onbekend of zelfs schokkend overkomen. Praat hierover: wat vindt de vrijwilliger speciaal? Hoe voelt hij zich hierbij? Neem de tijd om elkaar te leren kennen.

Wees je bewust van stereotypen en vooroordelen 

Geen enkel individu past in een hokje. ‘De moslim’, ‘de Vlaming’, ‘de arme’ bestaat niet. Iemand is meer dan zijn sociale of culturele achtergrond en heeft daarnaast zijn eigen geschiedenis en persoonlijke gevoeligheden. Ook de andere vrijwilligers kunnen vooroordelen hebben. Dat kan leiden tot (racistische) opmerkingen en roddels, waardoor conflicten kunnen ontstaan. Negeer die niet, maar praat er open over en ga bewust om met vooroordelen.

Hou rekening met verschillende communicatiestijlen

Iedereen spreekt en luistert op zijn eigen manier. Wees alert over hoe je omgaat met de verschillende communicatiestijlen in je ploeg. Hoe geven mensen elkaar feedback? Voelt iedereen zich vrij om te zeggen wat hij wil? Creëer een sfeer van vertrouwen en zorg ervoor dat mensen met elkaar in gesprek gaan. Spreek zelf ook klare taal. 

Stap 3: Hoe vind je vrijwilligers met een migratieachtergrond?

Heb je in je professionele of persoonlijke netwerk geen mensen met een migratieachtergrond? Dan kan je het volgende doen:

• Neem contact op met organisaties die de doelgroep goed kennen. Je kunt bijvoorbeeld aankloppen bij Atlas, Samenlevingsopbouw, vrijwilligersorganisaties die ervaring hebben met anderstaligen.
• Ga naar plaatsen waar diverse groepen komen, bijvoorbeeld Nederlandse taallessen of buurthuizen. 
• Organiseer zelf activiteiten om Nederlands te praten en te oefenen. Bekijk inspirerende voorbeelden om Nederlands te oefenen.
• Lanceer een oproep via de NT2-nieuwsbrief van Atlas. De scholen die Nederlandse les geven aan anderstaligen zijn hierop geabonneerd. 

Stap 4: Hoe verwelkom je vrijwilligers?

Zorg voor een goede ontvangst. Dat betekent:

• een hartelijk welkom
• duidelijke informatie over de taken, de verwachtingen en andere afspraken
• ruimte om vragen te stellen
• een contactpersoon om vragen aan te stellen: een peter, meter of buddy 

Stap 5: Welke taken geef je aan vrijwilligers?

Waak goed over het evenwicht tussen vrijwilligers die ondersteuning nodig hebben en zelfstandige vrijwilligers. Zo kan iedereen zijn taken goed uitvoeren. 

• Zet concrete taken binnen een functie op een rij.
• Splits taken in deeltaken op.
• Zorg voor maatwerk: laat de taken zoveel mogelijk aansluiten bij de persoonlijke interesse, talenten, draagkracht en beschikbaarheid van je vrijwilliger.
• Hou rekening met het taalniveau van je vrijwilliger en stem de taken hierop af.
• Je kan hierover meer lezen in het artikel 'Hoe ondersteun ik een anderstalige vrijwilliger?'

Stap 6: Hoe draag je op langere termijn zorg voor de vrijwilliger?

• Maak tijd voor opvolging en begeleiding zodat de vrijwilliger kan groeien.
• Bedank de vrijwilliger regelmatig.
• Geef een vergoeding voor de gemaakte onkosten.
• Geef op een respectvolle manier feedback en sta open voor de feedback van de vrijwilliger.
• Zoek naar oplossingen als de vrijwilliger steun nodig heeft.
• Gebruik de tips om in duidelijk Nederlands te spreken. 

Zoek je info over het begeleiden van vrijwilligers in maatschappelijk kwetsbare posities? Download de interactieve pdf, die je zal helpen bij het krachtgericht inschakelen van vrijwilligers. De handleiding is een publicatie van SAAMO en Atlas, integratie & inburgering Antwerpen, gebaseerd op jarenlange ervaring met het werken met heel verschillende vrijwilligers. 

Heb je nog vragen over diversiteit?

Atlas, integratie & inburgering biedt allerlei vormingen aan waarbij je bijvoorbeeld leert omgaan met racistische uitspraken, of je bewust wordt van verschillende referentiekaders van collega's of vrijwilligers met een andere achtergrond. Schrijf je zeker in voor onze nieuwsbrief als je op de hoogte wil blijven van onze vormingen omgaan met diversiteit. 

Wil je meer tips en inspirerende voorbeelden?

Schrijf je in voor een van de nieuwsbrieven van Atlas . Je ontvangt dan gelijkaardige artikels én info over nieuwe vormingen.

Je kan bij Atlas ook terecht voor meer advies of coaching op vlak van diversiteit.