Negeer de uitspraak niet

Discriminatie mag en kan niet. Zegt iemand iets discriminerends? Laat het dan niet zomaar voorbijgaan. Wil je de confrontatie liever niet aangaan, dan kan je ook met lichaamstaal of een korte opmerking tonen dat je de uitspraak onaanvaardbaar vindt.

Schat de situatie in

Gebruikt iemand een scheldwoord, maar bedoelt hij het eigenlijk niet zo? Verduidelijk dan waarom de uitspraak kwetsend is. Vraag om een ander woord te gebruiken.

Doet je collega een discriminerende uitspraak, wijs dan op zijn gebrek aan professionaliteit. Bij een klant of bezoeker kan je verwijzen naar de visie van de organisatie.

Zegt iemand iets discriminerends in groep, dan kan je duidelijk aangeven dat de uitspraak niet kan. Vraag aan de persoon in kwestie om het achteraf te bespreken. Vermijd een groepsdiscussie.

Vertrouw op je eigen vaardigheden

De ene weerlegt vooroordelen met kennis, de ander gebruikt humor, nog een ander vraagt door om de reden van de uitspraak te achterhalen. Blijf bij je eigen stijl en vertrouw op de vaardigheden die je ook in andere situaties gebruikt.

Laat horen dat je niet akkoord gaat

• Geef feedback op het gedrag van de ander, niet op de persoon, bijvoorbeeld: 'Ik hoor je een seksistische grap vertellen. Ik vind dat zeer kwetsend.'
• Verwijs naar je persoonlijke situatie. Speel in op de emoties van de ander, bijvoorbeeld: 'Besef je wel dat je het over mij / mijn familie / mijn vrienden hebt?'
• Gebruik humor. Vermijd cynische of spottende grapjes.
• Verwijs naar de algemene regels van de organisatie, bijvoorbeeld: 'Ik werk graag met je samen, maar dit soort taal kwetst me en is onaanvaardbaar in onze organisatie.'
• Trek een grens, bijvoorbeeld: 'Hier stopt de discussie voor mij.'

Vraag door

Zegt iemand iets discriminerends uit angst? Uit onwetendheid? Vanuit een persoonlijke ervaring? Dat is nuttige informatie om te weten hoe je op de oorzaken achter de uitspraak kunt inspelen.

• Stel open vragen. Bijvoorbeeld als iemand zegt ‘Ze moeten zich aanpassen’:
  • 'Wie zijn "ze"?'
  • 'Waaraan moeten ze zich precies aanpassen?'
  • 'Hoe moeten ze dat doen?'
• Specifieer en maak persoonlijk. Bijvoorbeeld als iemand zegt 'Het zijn allemaal profiteurs.':
  • 'Over wie heb je het?'
  • 'Geldt dit ook voor…?'

Informeer en argumenteer

• Geef cijfers of feiten om een genuanceerder beeld te schetsen.
• Vermijd om in een welles-nietesdiscussie te belanden en ga in op de blinde vlek: breng argumenten in waar niemand op dat moment aan denkt.

Bijvoorbeeld: 

Uitspraak: ‘Het zijn altijd jongeren met een migratieachtergrond die criminele feiten plegen.’

Blinde vlek: Ook jongeren van Vlaamse afkomst begaan misdrijven. Criminaliteit is ook gelinkt aan socio-economische leefomstandigheden.

Schakel hulp in als het nodig is

Vraag aan een collega of omstaander om je bij te treden. Zo sta je sterker en heb je meer overtuigingskracht. Je kan ook met iemand bespreken hoe je de situatie verder kunt aanpakken.

Zorg voor jezelf en de ander

Reageren vanuit je eerste gevoel (boosheid, angst, frustratie) kan nooit aangezien je te allen tijde in je professionele houding moet blijven.  

Een mikpunt kan gekwetst zijn en toch niet reageren. Laat de persoon weten dat je de uitspraak gehoord hebt, vraag hoe hij zich voelt en of je de ander hierop moet aanspreken.

Dien een klacht in

Ben je mikpunt of omstaander van discriminatie in een situatie die onder de Vlaamse bevoegdheden valt? Dan kan je dit kosteloos melden bij het VMRI. Je klacht kan niet anoniem gebeuren, omdat Vlaams Mensenrechteninstituut er mogelijk verder mee aan de slag gaat in een bemiddelingstraject. 

Wil je leren hoe je veilig kan reageren tegen discriminatie, intimidatie en racisme?

Word je in je werkcontext soms geconfronteerd met discriminerende uitspraken? Wil je stilstaan bij wat dit met jou doet als mikpunt of als omstaander? Of vraag je je af hoe je op een goede manier kan reageren? Vraag het dan aan Atlas! Deze vorming  helpt jou alvast op weg.