Privileges zijn onzichtbaar

Privileges zijn machtsmechanismen die sommigen onder ons van bij de geboorte meekrijgen. Je ‘ziet’ ze niet, waardoor je vaak ook niet beseft dat je ze hebt. Dat maakt het moeilijk om ze te herkennen.

Privileges zijn gebaseerd op een norm

Voor de verschillende aspecten van je identiteit geldt een bepaalde norm. Hoe meer je hieraan voldoet, hoe groter je voorsprong. In de Vlaamse samenleving gelden bijvoorbeeld volgende normen:

• Huidskleur: wit
• Taal: Nederlandstalig
• Seksuele oriëntatie: hetero
• Klasse: middenklasse 
• Gezondheid: geen fysieke of mentale beperkingen
• Opleiding: hoogopgeleid; bachelor- of masterdiploma
• Religie: christelijk of atheïst
• …

Voldoe je op vele domeinen aan de zogenaamde norm? Dan moet je je hierover uiteraard niet schuldig voelen. Wel is het belangrijk eens stil te staan bij je positie. Je privileges bepalen namelijk je plaats in de maatschappij en beïnvloeden de kansen die je krijgt.

Privileges hangen samen met macht

Privileges beïnvloeden en versterken elkaar. Hoe meer je aan de norm voldoet, hoe meer privileges je hebt. Andersom is ook het geval. Wie weinig privileges heeft, loopt bovendien meer risico op achterstelling, racisme en discriminatie. Enkele voorbeelden:

• Steven is de directeur van een marketingbedrijf. Hij is hetero en is niet-gelovig. Steven geniet dus van een combinatie van privileges. Zo zal hij niet gediscrimineerd worden op basis van zijn huidskleur, seksuele geaardheid en religie. Als man zal hij ook minder te maken krijgen met seksisme.
• De Braziliaanse Giuliana is een alleenstaande moeder. Ze verhuisde 9 maanden geleden naar België en spreekt nog niet zo goed Nederlands. Ze werkt als poetsvrouw. Giuliana kan bijvoorbeeld gediscrimineerd worden op de huurmarkt omwille van haar huidskleur, haar beperkte kennis van het Nederlands en haar laag inkomen. 

Wit privilege 

Wit privilege is een vertaling van de Engelse term ‘white privilege’. Een witte huidskleur wordt in onze maatschappij als de norm gezien. Hierdoor beschik je als wit persoon over een aantal voordelen, enkel en alleen dankzij je huidskleur: 

• je hebt meer kansen op de arbeidsmarkt
• je loopt minder risico om gediscrimineerd te worden 
• je moet je minder verantwoorden voor de daden van een andere witte persoon bv. bij een overval, moord of aanslag
• je ziet in de media voldoende mensen van je eigen origine die positief vertegenwoordigd zijn
• je  feestdagen en rituelen worden niet of minder ter discussie gesteld
• …

Dat je een witte huidskleur hebt, wil echter niet zeggen dat je een gemakkelijk of zorgeloos leven leidt. Ook als witte persoon kan je geweigerd worden voor een job of huurappartement. Of kan de politie je tegenhouden voor een spontane identiteitscontrole. Alleen zal dit nooit iets te maken hebben met je huidskleur.

Test je wit privilege

Beantwoord 10 vragen uit deze test en ontdek of je geprivilegieerd bent door je huidskleur.