Als de coronacrisis ons 1 ding heeft geleerd, dan is het dat je flexibel kan omgaan met bepaalde normen. Was handen schudden vóór corona normaal en soms zelfs vereist als je respect wilde tonen, dan is het tijdens of na coronatijden niet meer van belang. Ook voor andere cultuurverschillen kan je samen tot een oplossing komen.
Stel je voor: je werkt aan het loket. Je vraagt aan Rachid, een man van 40 jaar met Marokkaanse roots, of je zijn paspoort mag zien. Hij antwoordt geïrriteerd. Jij denkt dat Rachid zo reageert omdat je een jonge vrouw bent. Maar is zijn reactie wel te wijten aan zijn geloof of cultuur? Misschien is Rachid gewoon gehaast om zijn kinderen van school te halen? Of voelt hij zich niet goed?
Neem de tijd om iemand te leren kennen
Rachid is veel meer dan zijn culturele achtergrond. Dat is maar 1 van de vele aspecten van zijn identiteit.
Rachid is:
- 40 jaar
- Antwerpenaar met Marokkaanse roots
- moslim
- bediende bij de post
- familieman: getrouwd en vader van 3 kinderen (waaronder Oumaima)
- lid van de lokale kaartersclub
- hartpatiënt
Neem dus je tijd om iemand te leren kennen voordat je conclusies trekt. Er zijn vele mogelijke verklaringen voor het gedrag van een persoon.
Wat als communiceren met iemand echt moeilijk is?
Wat als de verschillen onoverbrugbaar lijken en de situatie emotioneel is? Dan is het dikwijls een hele uitdaging om de situatie aan te pakken. Het stappenplan hieronder kan je helpen, maar hou er rekening mee dat de realiteit complex is. Het is lang niet altijd mogelijk om in de praktijk deze stappen chronologisch te doorlopen en zo tot een oplossing te komen.
- Sta stil bij je eigen positie
- Leer de ander kennen
- Zoek samen naar het gemeenschappelijke
Stel je deze situatie voor:
'Ik wil niet dat mijn dochter gaat zwemmen met school,' zegt Rachid, vader van Oumaima.
'Sorry meneer,' reageert sportleerkracht Annick, 'het schoolreglement stelt dat alle leerlingen mee moeten gaan zwemmen. Trouwens, tijdens de zomervakantie zag ik in Marokko veel moslimmeisjes in bikini op het strand.'
'Dat kan wel zijn, maar ik beslis over mijn kind,' blijft vader Rachid bij zijn standpunt. 'Bovendien, de meisjes die u op het strand zag, dat zijn geen goede moslima’s.'
Stap 1: Sta stil bij je eigen positie
De sportleerkracht merkt dat ze op deze manier geen oplossing gaat vinden. Daarom stelt ze zichzelf de vragen:
- Wat is voor mij het probleem in deze situatie?
- Waar hecht ik in deze situatie belang aan?
- Wat verwacht ik van Rachid en Oumaima, en waarom?
Conclusie van de sportleerkracht:
'Ik wil dat Oumaima de eindtermen behaalt en dat zij zich niet afsluit van de klasgroep. Ik ben ook bezorgd over hoe Oumaima later zal functioneren in de westerse samenleving, als ze niet volledig mag deelnemen aan de schoolactiviteiten. En sporten is gezond.'
Stap 2: Leer de ander kennen
Nadat ze Oumaima gehoord heeft, neemt de sportleerkracht de tijd om te luisteren naar het standpunt van Rachid.
Sportleerkracht: 'Hoe komt het dat je niet wil dat je dochter met school gaat zwemmen? Ik begrijp het niet goed. Kan je het mij uitleggen?'
Vader Rachid: 'Ik wil het beste voor mijn dochter. Ik wil dat ze zich goed voelt op school: dat ze zich veilig en eerbaar voelt. Ik wil dat ze kan leven volgens de voorschriften van de islam.'
Stap 3: Zoek samen naar het gemeenschappelijke
Waar vinden Rachid en de leerkracht elkaar? Wat vinden ze beiden belangrijk?
Sportleerkracht: 'Ik begrijp dat u bezorgd bent en het beste wil voor uw kind.'
Rachid: 'Dat klopt.'
Sportleerkracht: 'Dat wil ik ook. Kunnen we samen zoeken naar manieren om ervoor te zorgen dat uw dochter zich ook tijdens de zwemles veilig en eerbaar voelt, zodat ze de eindtermen kan halen? Heeft u een voorstel?'
Rachid: 'Ik wil dat ze geen contact maakt met jongens.'
Sportleerkracht: 'Meisjes en jongens kleden zich om en douchen in aparte ruimtes. Bij de beginnende zwemmers kan ik proberen een apart groepje met alleen maar meisjes te maken. Dat lukt me wel. Die meisjes zwemmen dan in een aparte baan.'
Rachid: 'Bedankt dat u die moeite doet voor haar.'
Vinden de sportleerkracht en Rachid toch niks gemeenschappelijk? Dan is het belangrijk dat ze de bezorgdheid van de ander erkennen en op een respectvolle manier hun grenzen aangeven.
Rachid:'Ze kan toch nog per ongeluk te dicht bij de blik van een jongen komen. Ik laat haar niet zwemmen.'
Sportleerkracht: 'Ik begrijp uw bezorgdheid. Als we geen manier vinden om haar veilig naar de zwemles te laten gaan, zal ik haar een onvoldoende moeten geven voor dit onderdeel.'
Wil je meer weten over verschillende referentiekaders en divers-sensitief communiceren?
Schrijf je dan in voor een vorming referentiekaders en divers-sensitieve communicatie bij Atlas.
