Stem het Nederlands in de opleiding af op de job

Stel een taalprofiel op. Daarin staat wat je voor Nederlands aan het eind van de opleiding moet kunnen zodat je kan starten met de job. Werk hiervoor samen met mensen uit de praktijk. Doe dat voor de 5 vaardigheden:

• lezen, bijvoorbeeld de etiketten van verfproducten
• luisteren, bijvoorbeeld technische instructies begrijpen 
• schrijven, bijvoorbeeld een medisch verslag 
• spreken, bijvoorbeeld een probleem melden
• gesprekken voeren, bijvoorbeeld een offerte bespreken met klanten

Noteer ook op welk taalniveau je elke vaardigheid moet beheersen. Organiseer je opeenvolgende modules? Bouw de taalvaardigheid dan geleidelijk op.

Bepaal het minimum taalniveau

Bepaal hoeveel Nederlands een cursist bij de start van de opleiding minstens moet kennen, bijvoorbeeld om de lessen te kunnen volgen. Vertrek vanuit het taalprofiel. Weeg af wat je tijdens de opleiding wel of niet kan aanleren. 

Kies je voor een instaptoets Nederlands? Geef geen algemene toets, maar peil gericht naar de vaardigheden die je nodig hebt, bijvoorbeeld:

• een korte instructie geven en een (taal)opdracht laten uitvoeren
• vragen beantwoorden bij een leestekst op een bepaald niveau

Leer je lesgevers hoe ze anderstaligen kunnen ondersteunen

Leer je vakleerkrachten hoe je Nederlands kan stimuleren en versterken, bijvoorbeeld via

• interactieve werkvormen
• aangepast lesmateriaal
• gerichte feedback op taal 

Geven je leerkrachten online les? In een videochat vallen veel spontane oefen- en leermomenten weg. Geef lesgevers daarom extra tijd om anderstaligen te ondersteunen. Enkele ideeën: 

• Neem samen instructies door en laat cursisten notities maken.
• Ondersteun schriftelijk en visueel tijdens online lesmomenten, bijvoorbeeld scherm delen, woorden op een flap schrijven, chatten. Zeg het uitdrukkelijk wanneer cursisten iets moeten noteren.
• Benoem wat ze qua Nederlands moeten oefenen, bijvoorbeeld een vraaggesprek met een klant over het kapsel dat hij wil.
• Organiseer extra oefenmomenten Nederlands, bijvoorbeeld een rollenspel als buddy’s. Oefen eerst in groep.
• Spreek een laagdrempelige hulplijn af, bijvoorbeeld een groep op Facebook of WhatsApp. Maak duidelijk afspraken over wanneer en waarvoor je die gebruikt.
• Ga langs bij cursisten die geen digitale hulpmiddelen hebben.

Bekijk methodieken en voorbeelden.

Bekijk video’s voor verschillende onderwijsniveaus.

Combineer je vakopleiding met een cursus Nederlands

Kies voor

• een cursus Nederlands als tweede taal, bijvoorbeeld een opleiding schilderen en een cursus Nederlands. De cursus Nederlands is dan afgestemd op de vakopleiding. Je oefent onder andere belangrijke woordenschat en vakinstructies. 
• een geletterdheidsmodule waarin je focust op specifieke vaardigheden zoals spreken voor een groep, verslagen maken en naar instructies luisteren.

Organiseer Nederlands plus een opleiding. Dat kan op allerlei manieren: 

• eerst de cursus Nederlands, dan de vakopleiding
• de cursus Nederlands en de vakopleiding wisselen af, bijvoorbeeld ’s morgens Nederlands, ’s middags praktijk
• de cursus Nederlands en de vakopleiding in 1, bijvoorbeeld een taalcoach en een vakleerkracht geven samen les

Werk samen met Ligo, Centra voor Basiseducatie of met een Centrum voor Volwassenenonderwijs.

Ondersteun ook buiten de les

Geef cursisten de kans om ook naast de les te oefenen, bijvoorbeeld via

• individuele taalcoaching door een leerkracht 
• digitale tools zoals een elektronische leeromgeving, apps of websites
• een buddyproject waarbij je een Nederlandstalige cursist aan een anderstalige koppelt. Leer je buddy’s wel hoe ze elkaar moeten coachen en baken hun taken duidelijk af.

Hogescholen en universiteiten bieden vaak specifieke manieren van taalondersteuning aan, zoals een monitoraat op maat en schrijftools. De beste praktijken zijn verzameld in het boek ‘Taalbeleid en taalondersteuning. Wat werkt?’

Bekijk de inhoudstafel.

Contacteer het Forum Taalbeleid Hoger Onderwijs.  

Krijg je niet genoeg van onze tips en inspirerende voorbeelden?

Goed nieuws: Schrijf je in voor onze 3-maandelijkse nieuwsbrief voor professionals en vrijwilligers. Je ontvangt dan gelijkaardige artikels en info over vormingen op maat.