Tip 1: Gebruik geen zwarte pieten

Kies tijdens intochten, sinterklaasbezoeken, een knutsel- of tekenles voor alternatieven zoals roetpieten, regenboogpieten, ongeschminkte pieten, …

Zwarte Piet heeft stereotyperende, karikaturale en raciale kenmerken zoals de rode, dikke lippen, het donkere kroeshaar en de oorbellen die verwijzen naar de slavernijperiode. Dit kan kwetsend zijn voor zwarte personen. Het gebeurt dat kinderen en volwassenen met een zwarte huidskleur worden gepest tijdens de sinterklaasperiode en beledigende opmerkingen te horen krijgen, zoals ‘Jij bent familie van Zwarte Piet, zeker?’ Door af te stappen van de figuur van Zwarte Piet hoeft niemand zich uitgesloten te voelen. Tegelijkertijd stimuleer je kinderen om zich piet anders voor te stellen dan zwart en verruim je hun referentiekader. In de klas kan je dit op verschillende manier aanpakken.

Bijvoorbeeld: 

• Gebruik tijdens het knutselen of tekenen verschillende kleuren papier om een piet of sint op te tekenen of uit te knippen. 
• Toon of teken afbeeldingen van een piet zonder de karikaturale kenmerken.
• Spreek ook niet meer van ‘Zwarte Piet’, maar gewoon van ‘piet’.
• Ga het gesprek aan met de kinderen en leg uit waarom Zwarte Piet kwetsend kan zijn.

Tip 2: Vermijd kwetsend woordgebruik

Samen sinterklaasliedjes zingen is typisch aan de sinterklaasperiode en dat vinden kinderen leuk. Maar niet alle sinterklaasliedjes zijn actueel. In vele sinterklaasliedjes wordt er nog gezongen over een knecht, de roe en stoute kinderen:

Bijvoorbeeld:

• In het lied ‘Daar wordt aan de deur geklopt’ luidt een strofe: 'Want al ben ik zwart als roet, ik meen het wel goed'. Hier staat dat de piet zwart is ‘zoals’ roet en niet ‘van’ roet. Het klinkt alsof het vreemd is dat een persoon met zwarte huidskleur goede bedoelingen zou hebben.
• In de liedjes ‘Sinterklaasje, kom maar binnen’ en  ‘Zie ginds komt de stoomboot’ komt het woord ‘knecht’ voor. Dit verwijst naar een bepaalde machtsverhouding tussen Sinterklaas en Zwarte Piet.
• In het liedje ‘Zie ginds komt de stoomboot’ zingt men vrolijk ‘Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe’. 

Zoek je nog kindvriendelijke sinterklaasliedjes?:

• Meester Gerd & Unique maakten het Roetpietlied:
   
• Paul Passchier en Thedo Keizer herschreven en moderniseerden 25 sinterklaasliedjes en bundelden ze in het boek Sinterklaasje, kom maar binnen.

Tip 3: Ga het gesprek aan met personeel en ouders

Als je in je organisatie of school al jaren het sinterklaasfeest viert op de traditionele manier, zal het voor sommige personeelsleden en ouders moeilijk zijn om te zien dat de tradities veranderen. Daarom is het belangrijk om open te communiceren over waarom je een inclusief feest wil organiseren, wat de voordelen daarvan zijn en hoe dat aansluit bij jullie visie. 

Lees meer over hoe je het gesprek kunt aangaan: Hoe ga ik om met het zwartepietendebat?

Wil je graag meer weten over inclusieve communicatie en omgaan met verschillende perspectieven? 

Volg een vorming bij Atlas, integratie & inburgering Antwerpen.