Tip 1: Zet je kernboodschap meteen in de titel  

Een titel moet direct zeggen waar de tekst over gaat. ‘Dat was niet zo met de titel die er was,’ vindt Laura. ‘“Kinderopvang zonder zorgen?” Vooral dat “zonder zorgen” is nogal vaag. Je begrijpt niet meteen waarover de folder precies gaat. Nu hebben we gekozen voor “Hoe zoek je kinderopvang in Antwerpen?”. Een duidelijke vraag waarop je in de folder een antwoord krijgt.’  

Tip 2: Kies een coverafbeelding die genoeg context geeft 

Nog vóór je iets gelezen hebt, bepaalt de cover hoe je een titel of tekst gaat interpreteren. Net daarom moet het beeld voor Laura in één oogopslag duidelijk maken wat het onderwerp is. ‘De oude foto vertrok vanuit het probleem, een ouder in nood. Maar als je de tekst niet begrijpt, zie je niet meteen waarover het gaat. Voor ons was het duidelijk dat we niet het probleem, maar de oplossing moesten laten zien: de begeleider in de kinderopvang. En zorg voor een diverse context waarin meer ouders zich herkennen en aangesproken voelen.’   

Tip 3: Begin bij een logische structuur 

Laura zweert bij een heldere, intuïtieve opbouw. Ze vertrekt altijd vanuit het doel van de folder: ‘Ervoor zorgen dat een kind ingeschreven raakt in de kinderopvang. En welke info je daarvoor nodig hebt. De info die een lezer nodig heeft, zet je dus in een logische volgorde: eerst de Kinderopvangzoeker, dan de website waarop je moet gaan zoeken. Daarna het stappenplan, want dat geeft antwoord op de vraag in de titel. En pas op het einde geef je meer gedetailleerde uitleg.’ Het gaat niet alleen om wàt je vertelt, maar ook om de plaats die je eraan geeft in de folder. De contactgegevens van de ondersteuningsdienst stonden eerst op de achterkant van de folder. ‘Op een plek waar veel lezers gewoon niet geraken. Dat viel ons pas na een tijd op,’ geeft Laura toe. ‘Nu staan die op de eerste pagina. Door het naar voren te halen, haken mensen minder snel af en denken ze niet meteen dat ze het toch niet begrijpen.’   

Tip 4: Schrap wat niet nodig is  

Een logische structuur ziet er makkelijk uit, maar het is vooral een kwestie van schrappen en uitpuren, weet Katrien: ‘Alle ballast moet eruit. Niet 2 keer hetzelfde vertellen op een andere manier. Dat maakt het rommelig. Het moet voor jezelf heel duidelijk zijn wat je wil vertellen.’ Daarom schrapte ze een schema uit de oorspronkelijke brochure. Dat herhaalde namelijk wat er al stond, op een andere manier. Zoiets brengt de lezer alleen maar in de war.’   

Katrien: ‘Als je veel boodschappen tegelijk geeft, gaat je lezer ze allemaal missen.’ 

Vaak wil je de lezer informeren over alle mogelijke scenario’s. Zo wordt je tekst snel te lang en verlies je lezers die hem het meest nodig hebben. Katrien: ‘Volledig zijn betekent vaak dat je de bal misslaat. Gooi geen 6 tennisballen tegelijk naar iemand, maar 1. Gooi je iemand 1 bal toe, dan kan hij die opvangen. Gooi je er 6 tegelijk, dan mist hij ze allemaal. Dat is bij communicatie net hetzelfde: als je veel boodschappen tegelijk geeft, gaat je lezer ze allemaal missen.’ 

Tip 5: Zoek een balans tussen een vlotte en een heldere tekst 

Als copywriter levert Laura graag teksten af die vlot lezen. Ze schrijft een inleiding, neemt de tijd om een sfeer te scheppen. ‘Als ik voor een doorsnee lezer schrijf, wissel ik veel meer af in de volgorde van mijn zinnen. Zo kan ik de aandacht van de lezer beter vasthouden. Of ik voeg weinig zeggende extraatjes toe zoals “handig, hé” om mijn tekst karakter te geven. Dat doe ik nu bewust niet. Ik schrijf functioneler dan gewoonlijk.’ Toch voelen sommige aanpassingen voor haar soms onnatuurlijk aan. ‘Als je titel “Zoek je kinderopvang voor je kind?” is, dan begin ik de eerste zin daarna liever niet met “Kinderopvang voor je kind is…”. Dat is dubbel op. Ik ben geneigd om bepaalde woorden niet te herhalen, omdat dat vlotter is. Maar voor deze lezers is het nuttiger om dat wel te doen en wat stilistische schrijfregels los te laten.’  

Katrien vindt dat je op zo’n moment je gevoel voor wat mooi en vlot leest best even opzij zet. ‘Elders in de folder stond er eerst “Hoe meer je verdient, hoe meer je betaalt”. Dat is voor veel lezers uit de doelgroep van deze folder niet tastbaar genoeg. Dus hebben we ervan gemaakt: “Verdien je meer? Dan betaal je meer voor de kinderopvang. Verdien je minder? Dan betaal je minder.” Uiteindelijk is het belangrijkste dat je zoveel mogelijk mensen bereikt.’  

Tip 6: Werk in schrijfrondes 

Katrien: ‘Om iets heel simpels en leesbaars te hebben, moet je er vaak met veel mensen aan werken. In dit geval waren we met 5. We hebben wel 8 of 9 versies gemaakt.’ Laura bevestigt dat het nooit van de eerste keer goed zit: ‘Je moet het altijd even laten liggen. Dan zie je toch weer iets nieuws. Net als je denkt dat het niet korter of duidelijker kan, zie je een hulpwerkwoord dat weg kan of een vage verwijzing.’  

In een eerdere versie hadden Katrien en Laura voorbeelden gemaakt van hoeveel kinderopvang in bepaalde situaties kost. ‘Maar uiteindelijk was het zo’n moeilijke berekening dat we het eruit gegooid hebben. Dat besef komt dan wel pas bij de derde of vierde versie. Dat moet echt groeien.’  

Tip 7: Denk verder dan je folder alleen 

Laura: ‘Termen? Die moet je altijd in vraag stellen. Daarom is het net goed dat wij deze folder herschrijven en niet de mensen van de kinderopvang zelf. Wij zijn vaak “niet mee” met al die termen. Het moeilijke is dat er vaak allerlei systemen zijn waar we niets aan kunnen veranderen. Neem nu het woord “inkomensgerelateerde opvang”. Dat is supermoeilijk. We hebben er lang over getwijfeld, maar omdat het op elke website en in elk document gebruikt wordt, hebben we het toch behouden en het uitgelegd. Anders zorgt het alleen maar voor verwarring.’ 

Je moet concepten altijd vertalen naar consumententaal. 

Katrien vindt daarom dat je bij nieuwe producten van bij het begin moet nadenken over communicatie. ‘Als producten worden gemaakt door productmanagers, dan kiezen die vaak voor een woord dat op termijn een heldere communicatie in de weg zit. Vandaar de tip om concepten altijd te vertalen naar consumententaal.’  

Daarom hebben ze bij het herschrijven ook verder gekeken dan de folder. Laura: ‘De webpagina waarnaar we verwezen, was onleesbaar. Dan héb je een heldere folder, maar de lezer verdwaalt op de pagina waarnaar je verwijst. Die hebben we achteraf ook aangepakt.’  

Benieuwd naar het resultaat? Bekijk de folder ‘Hoe zoek je kinderopvang in Antwerpen?’.

Wil je met deze concrete tips aan de slag in een vorming bij Atlas?

Schrijf je dan snel in voor een vorming Klare Taal Schrijven.